Okruch Złota

Największa nekropolia w Europie Środkowej Czarnówko, gm. Nowa Wieś Lęborska

Zróżnicowanie typologiczno-funkcjonalnie obiektów nieruchomych

OBIEKTY O CHARAKTERZE SEPULKRALNYM 

  1. Grób skrzynkowy
  2. Grób ciałopalny jamowy z resztkami stosu
  3. Grób ciałopalny jamowy czysty
  4. Grób popielnicowy z resztkami stosu
  5. Grób popielnicowy z obstawą kamienną
  6. Grób popielnicowy czysty
  7. Grób szkieletowy (osoba dorosła)
  8. Grób szkieletowy (dziecko)
  9. Grób kloszowy

OBIEKTY O CHARAKTERZE OSADNICZYM

  1. tzw. jama
  2. Dołek posłupowy
  3. Palenisko
  4. Piec
  5. Skupisko kamieni
  6. Jama „ofiarna”

Poniżej przedstawiony zostanie krótki opis dotychczas wyróżnionych horyzontów osadniczych reprezentowanych przez wszystkie obiekty zarejestrowane na stanowisku nr 5 w Czarnówku. 

  1. Okres neolityczny (KCSz)- zarejestrowano pojedynczy obiekt (nr 1317/10) Jest to domniemany grób odkryty w części NE stanowiska. W jego wypełnisku udokumentowano fragmenty obstawy z częściowo obrabianych płyt kamiennych oraz wiór łuskany z krzemienia jurajskiego. Najstarszym odkrytym obiektem był domniemany grób z późnego okresu neolitu (ob. 1317/10), w którym znaleziony został krzemienny wiór. Nie wykluczone, iż stanowi on grób kultury ceramiki sznurowej- płaski z konstrukcjami kamiennymi w postaci pojedynczych głazów/?/ lub z obstawą kamienną – w chwili odkrycia silnie naruszony. W wypełnisku obiektu znaleziono wiór łuskany z krzemienia jurajskiego o ciągłym retuszu półstromym po obu bokach, w części środkowej – zębaty. Na powierzchni narzędzia widoczne są ślady użytkowania w postaci drobnych nałuskań.
  2. Wczesna epoka brązu (ok. 1800-1600 p.n.e.)- z tego okresu pochodzi pojedynczy grób szkieletowy z obstawą kamienną z dużych, nieobrabianych otoczaków polnych, Jego wyposażenie zawierało naczynie gliniane. Wyjątkiem był również grób szkieletowy z obstawą kamienną (ob. nr 770/09), sytuowany we wczesnej epoce brązu. Na pochówek natrafiono w strefie S-E nekropoli. Jego południowo-wschodnia część została zniszczona przez grób szkieletowy z okresu wpływów rzymskich. Obiekt posiadał obstawę z dużych, nieobrobionych kamieni, której pierwotna forma zbliżona był do prostokąta o lekko zaokrąglonych bokach. Szczątki kostne nie zachowały się. W środkowo- wschodniej części obstawy, pomiędzy kamieniami odnaleziono naczynie pucharowate. Charakteryzuje się ono jasnobrunatną barwą, gładką powierzchnią zewnętrzną, beczułkowatym brzuścem i stosunkowo wysoką szyjką podkreśloną rzędami dookolnych wgłębień; wylew jest lekko wychylony na zewnątrz. Obiekt datowany jest na początek epoki brązu. Z uwagi na niejasną sytuację kulturową Pobrzeża Koszalińskiego w początkach epoki brązu (brak zorganizowanych i określonych struktur osadniczych i krzyżowanie się kultur, zarówno o tradycjach schyłkowo-neolitycznych jak i wczesno- brązowych), grób z Czarnówka można umieścić w zasięgu wczesnej kultury grobsko-śmiarowskiej i datować na ok.1700 BC. Przy braku w wyposażeniu wyrobów metalowych przedstawiających, bardziej niż ceramika naczyniowa, dystynktywny charakter oraz materiału organicznego do pobrania prób, trudno o bardziej szczegółową datację obiektu. Nie wykluczone, iż z opisanym wyżej obiektem powiązane jest znalezisko szpili z drutu brązowego o okrągłym przekroju. Około dwudziestotrzycentymetrowa szpila z główką zwiniętą w okrągłe uszko, znaleziona została w stropie grobu szkieletowego OWR nr 1150/10 oddalonego o niecałe 3 m od wczesnobrązowego pochówku. Możliwe, że w wyniku częściowego zniszczenia obiektu 770/09 w trakcie zakładania grobów w okresie wpływów rzymskich została ona przemieszczona z miejsca zalegania. 
  3. Okres halsztacki (ok. 600-300 p.n.e.) - reprezentują groby popielnicowe i skrzynkowe kultury pomorskiej oraz obiekty osadnicze takie jak jamy gospodarcze, paleniska, piec.
  4. Starszy okres przedrzymski (ok. 300-150 p.n.e.) - wiązany jest na stanowisku z późnymi grobami skrzynkowymi kultury pomorskiej z których wydobyto m.in. popielnice ze schematycznym wizerunkiem twarzy ludzkiej oraz obiektami osadniczymi. Od chwili wznowienia prac terenowych w sezonie 2008 odkryto ok.20 obiektów sepulkralnych kultury pomorskiej. Obiekty te, mimo że stosunkowo nieliczne, cechują się znaczną różnorodnością typologiczną, jak i rozpiętością chronologiczną. Wśród nich wyróżniono groby skrzynkowe, z obstawą kamienną, popielnicowe jamowe oraz jeden pochówek kloszowy. W tym miejscu należy zaznaczyć, że część z omawianych obiektów, na skutek dalszego użytkowania nekropoli oraz współczesnych prac rolnych zachowała się w złym, wręcz szczątkowym stanie a po niektórych pozostały jedynie wkopy z fragmentami rozbitych popielnic i szczątkami kostnymi. Poza grobami związanymi z osadnictwem ludności kultury pomorskiej odkryto również obiekty o charakterze osadniczym takiej jak piece, paleniska i jamy.  Znaczna część spośród odkrytych w Czarnówku grobów kultury pomorskiej mieściła urny twarzowe ze schematycznym wyobrażeniem twarzy. Wśród nich wymienić można jednostkowy grób o konstrukcji skrzynkowej (ob. 410/09) z bogato zdobioną popielnicą twarzową, której plastycznie uformowanych uszach umieszczono liczne kółka z drutu brązowego i żelaznego oraz pochówek jamowy z urna twarzową (ob. 417B/09). Z tym ostatnim mógł być powiązany obiekt 417D/09, który zawierał niewielki dzbanek nakryty stożkowatą misą z przykrawędnym, taśmowatym uchem. Urny z bardzo schematycznie potraktowanym wizerunkiem twarzy (typ C) znajdowały się w grobach skrzynkowych nr 968/10  1370/10 oraz 1423/10. W obu przypadkach popielnice ustawiono przy ścianie północnej, potwierdzając powszechnie przyjętą dla obrządku pogrzebowego kultury pomorskiej teorię umieszczania urn od północnej części grobowca. Wnętrze trzeciego z nich (ob. 1423/10) kryło 3 naczynia sepulkralne, z których jedno posiadało wizerunek twarzy i tak jak poprzednie, stało przy ścianie północnej. Jednostkowym przypadkiem był grób kloszowy (ob. 862/10). Niewielki dzbanek z utrąconym uchem ustawiony został na fragmencie ceramiki, którą położono na bruku z małych kamieni. Naczynie nakrywała misa z przykrawędnym uchem a całość zabezpieczono szorstkim, beczułkowatym, dwuuchym naczyniem odwróconym do góry dnem. Warto również wspomnieć o nietypowym obiekcie (nr 487/09), którego pierwotnej funkcji nie sposób ustalić. Były to 2 niewielkie naczynia –dwuuche z kulistym brzuścem i dzbanek wkopane w ziemię do góry dnem w pobliżu dużego kamienia polnego. Nie uchwycono zarysu jamy. Możliwe, że jest on związany z obrzędowością religijną. 
  5. Młodszy okres przedrzymski (od połowy I w. p.n.e. do początków I w. n.e.) - łączone są z tym okresem groby ciałopalne jamowe z resztkami stosu, popielnicowe i rzadko występujące szkieletowe ludności kultury oksywskiej. Kolejna faza użytkowania tutejszej nekropolii identyfikowana jest z osadnictwem ludności kultury oksywskiej1. Swoich zmarłych chowali przeważnie spalonych, w jamach w ziemi i/lub popielnicach, zazwyczaj zasypując je resztkami stosu. Rzadkością były groby szkieletowe tej kultury orientacji E-W, których wypełniska zawierały przedmioty wykonane z żelaza m. In. zapinki typu Kostrzewski M/N.  Wśród darów grobowych spotykano w głównej mierze naczynia gliniane często bogato ornamentowane, stanowiące zarówno popielnice jak i przystawki oraz żelazne fibule, noże i brzytwy. Rzadkością były elementy uzbrojenia –miecze jednosieczne, groty włóczni, żelazne okucia tarcz czy narzędzia metalurga-złotnika takie jak młoteczek, obcęgi i pilnik. Za najwcześniejsze uznać można groby bogato wyposażone. Jednym z nich był prezentowany już wcześniej2 obiekt 364/09. Wewnątrz popielnicy znajdowało się umbo, miecz, żelazny grot, tok oraz fragmenty zapinki. Wnętrze pochówku ciałopalnego nr 1451/10 mieściło miecz, szczypce, umbo, grot, tok, zapinkę oraz liczne nity i okucia: tarczy, pasa i pochwy miecza. Popielnica, obsypana resztkami stosu w obiekcie 1381/10 (nazwanym grobem metalurga-złotnika), zawierała młotek, szczypce, pilnik, brzytwę i zapinkę żelazną. 
  6. Okres wpływów rzymskich (od początków I w n.e. do połowy III w. n.e.) - najliczniej reprezentowany przez obiekty ludności kultury wielbarskiej (m.in. groby szkieletowe w kłodach drewnianych, ciałopalne jamowe, popielnicowe- również z obstawą kamienną). Najliczniejsze obiekty na cmentarzysku pochodziły z okresu wpływów rzymskich z doby kultury wielbarskiej. Zdecydowana większość z nich to pochówki szkieletowe, o których wspomniano już we wstępie. Jamy grobowe sytuowane były na linii północ-południe z niewielkimi tylko odchyleniami na zachód (rzadziej na wschód). Rejestrowane były na znacznej głębokości (ok. 50-70 cm poniżej współczesnego poziomu gruntu) i dzięki temu przetrwały w dobrym stanie. Wśród tego typu pochówków wyróżniono (ze względu na rozmiary) liczne groby dzieci. Takie obiekty na innych stanowiskach kultury wielbarskiej pozostają z reguły bez wyposażenia. W Czarnówku znaczna część grobów dziecięcych zawierała przedmioty zabytkowe. Wśród pochówków ciałopalnych zdecydowanie dominują jamowe nad popielnicowymi. Zarówno jedne, jak i drugie spotykane są w wersji tzw. czystej bądź z resztkami stosu. Niestety w wielu przypadkach bliższe określenie chronologiczne i kulturowe jest niemożliwe z powodu braku wyposażenia. Wyjątkowymi były groby: popielnicowy z obstawą kamienną (ob. 1074/10) oraz obiekt, w którym jako urnę użyto brązowego kociołka (ob. 889/10). Spotykane były również pochówki szkieletowe, w zasięgu których na różnych głębokościach wkopane zostały urny. Zdecydowanie do najciekawszych, na stanowisku nr 5 należało odkrycie grobu szkieletowego (ob. nr 872/10) umieszczonego wewnątrz kręgu o średnicy 18m powstałego przez wykopanie regularnego rowu w ziemi. Bogato wyposażony pochówek zawierał w swym inwentarzu m.in. naczynie brązowe oinochoe. W górnych partiach zasypisk często zaobserwowano obecność przewróconych steli, które pierwotnie oznaczały miejsce założenia grobu. Rzadko obserwowana była obstawa kamienna w pochówkach szkieletowych, obecna także przy samych kłodach. Interesującym przypadkiem był dużych rozmiarów kolisty kamień z okrągłym wyżłobieniem na szczycie przypominający półwytwór żarna, odkryty w stropie wkopu rabunkowego w obiekcie nr 1270/10. 
  7. Do najczęściej spotykanych przedmiotów wkładanych do grobów ludności kultury wielbarskiej w Czarnówku należą fibule, które stanowią najbardziej precyzyjny wyznacznik chronologiczny. Tego typu zabytków odkryto dotychczas ok. kilkuset. Kolejna, liczna kategoria zabytków to metalowe części i okucia pasa. Poza tym znaleziono sporą ilość innych ozdób, takich jak kolie paciorków szklanych i bursztynowych, wisiory, paciory, klamerki esowate z metali szlachetnych, ozdobne szpile czy bransolety srebrne i brązowe. Wyjątkowymi znaleziskami były: ostrogi –w tym także żelazne, okucia i klucze szkatuł, noże i fragmenty grzebieni. Powszechnymi darami grobowymi były naczynia gliniane i ich fragmenty, przęśliki, igły i szpile hakowe. Wyjątkowo ciekawym znaleziskiem było wspomniane już oinochoe -naczynie z brązu z trójlistnym wylewem i wizerunkiem Bachusa importowane z terenów Italii (ob. 872/10) oraz fragment naczynka drewnianego z brązowymi okuciami i orzechami laskowymi (ob. 403/09). Wyjątkiem na stanowisku nr 5 w Czarnówku był pojedynczy pochówek z okresu wędrówek ludów. Wkopany został w starszy grób ludności kultury wielbarskiej. W jego niewyrabowanym wnętrzu znaleziono cztery zapinki brązowe, srebrny pierścień oraz fragmenty dwóch noży żelaznych. Obiekt datowany został na koniec V początek VI w. i taką chronologię potwierdziły analizy C14. 
  8. Okres wędrówek ludów (400 -500 n.e.) – reprezentowany przez pojedynczy grób szkieletowy wyposażony w 4 zapinki z brązu, nożyk z żelaza i fragment następnego oraz pierścionek z elektronu. Użytkowanie tutejszego cmentarzyska zamyka okres wczesnego średniowiecza. Znalezisk z tego czasu są w tej chwili najsłabiej opracowane (brak konserwacji i analiz antropologicznych). W związku z tym, poniższa, krótka charakterystyka tych znalezisk będzie miała charakter bardzo ogólny i nieprecyzyjny. Średniowieczna nekropolia zlokalizowana została w północno-wschodniej części stanowiska. Płytko wkopane, wczesnośredniowieczne pochówki szkieletowe sytuowano po osi wschód –zachód i w wielu przypadkach nakładały się ona na starsze –wielbarskie w pewnym sensie krzyżując się z nimi. Ich wypełniska zawierały stosunkowo nieliczne dary grobowe. Składały się na nie m.in. noże żelazne, kabłączki skroniowe, pierścionki, metalowe elementy pasa i paciorki szklane. Na podstawie wstępnej analizy pozyskanego materiału źródłowego pochówki te usytuowano w okresie: koniec XI –XIII w. Oprócz grobów szkieletowych z wczesnym średniowieczem powiązano również ciałopalne. Wstępnie obiekty te łączone są z typem Alt Kabelich i datowane ogólnie na IX-XI w. Poza tym odkryto pochówki ciałopalne zasypane brukiem kamiennym, których wnętrze zawierało fragmenty ceramiki naczyniowej i nieliczne, przepalone szczątki kostne. Oprócz obiektów o charakterze sepulkralnym odkryto również wyjątkowy obiekt osadniczy (nr 1068/10). W jego części NW udokumentowano relikty jamy zasobowej wyłożonej kawałkami drewna i gałęziami oraz liczne fragmenty ceramiki naczyniowej datowanej wstępnie na XI/XII w. Badanie C14 próbek drewna z obiektu 1068/10 przyniosło datę VIII w. n.e. 
  9. Wczesne średniowiecze –w północnej i północno -wschodniej części cmentarzyska odkryto groby ciałopalne typu Alt Kabelich sytuowane ogólnie na IX-XIw., pochówki szkieletowe na osi E-W z wyposażeniem datowane wstępnie na XI-XIII w. oraz obiekty osadnicze. 
  10. Wyjątkiem był również grób szkieletowy z obstawą kamienną (ob. nr 770/09), sytuowany we wczesnej epoce brązu. Na pochówek natrafiono w strefie S-E nekropoli. Jego południowo-wschodnia część została zniszczona przez grób szkieletowy z okresu wpływów rzymskich. Obiekt posiadał obstawę z dużych, nieobrobionych kamieni, której pierwotna forma zbliżona był do prostokąta o lekko zaokrąglonych bokach. Szczątki kostne nie zachowały się. W środkowo- wschodniej części obstawy, pomiędzy kamieniami odnaleziono naczynie pucharowate. Charakteryzuje się ono jasnobrunatną barwą, gładką powierzchnią zewnętrzną, beczułkowatym brzuścem i stosunkowo wysoką szyjką podkreśloną rzędami dookolnych wgłębień; wylew jest lekko wychylony na zewnątrz. Obiekt datowany jest na początek epoki brązu. Z uwagi na niejasną sytuację kulturową Pobrzeża Koszalińskiego w początkach epoki brązu (brak zorganizowanych i określonych struktur osadniczych i krzyżowanie się kultur, zarówno o tradycjach schyłkowo-neolitycznych jak i wczesnobrązowych), grób z Czarnówka można umieścić w zasięgu wczesnej kultury grobsko-śmiarowskiej i datować na ok. 1700 BC. Przy braku w wyposażeniu wyrobów metalowych przedstawiających, bardziej niż ceramika naczyniowa, dystynktywny charakter oraz materiału organicznego do pobrania prób, trudno o bardziej szczegółową datację obiektu. Nie wykluczone, iż z opisanym wyżej obiektem powiązane jest znalezisko szpili z drutu brązowego o okrągłym przekroju. Około dwudziestotrzycentymetrowa szpila z główką zwiniętą w okrągłe uszko, znaleziona została w stropie grobu szkieletowego OWR nr 1150/10 oddalonego o niecałe 3 m od wczesnobrązowego pochówku. Możliwe, że w wyniku częściowego zniszczenia obiektu 770/09 w trakcie zakładania grobów w okresie wpływów rzymskich została ona przemieszczona z miejsca zalegania. 
  11. Od chwili wznowienia prac terenowych w sezonie 2008 odkryto ok.20 obiektów sepulkralnych kultury pomorskiej. Obiekty te, mimo że stosunkowo nieliczne, cechują się znaczną różnorodnością typologiczną, jak i rozpiętością chronologiczną. Wśród nich wyróżniono groby skrzynkowe, z obstawą kamienną, popielnicowe jamowe oraz jeden pochówek kloszowy. W tym miejscu należy zaznaczyć, że część z omawianych obiektów, na skutek dalszego użytkowania nekropoli oraz współczesnych prac rolnych zachowała się w złym, wręcz szczątkowym stanie a po niektórych pozostały jedynie wkopy z fragmentami rozbitych popielnic i szczątkami kostnymi. Poza grobami związanymi z osadnictwem ludności kultury pomorskiej odkryto również obiekty o charakterze osadniczym takiej jak piece, paleniska i jamy. Znaczna część spośród odkrytych w Czarnówku grobów kultury pomorskiej mieściła urny twarzowe ze schematycznym wyobrażeniem twarzy. Wśród nich wymienić można jednostkowy grób o konstrukcji skrzynkowej (ob. 410/09) z bogato zdobioną popielnicą twarzową, której plastycznie uformowanych uszach umieszczono liczne kółka z drutu brązowego i żelaznego oraz pochówek jamowy z urna twarzową (ob. 417B/09). Z tym ostatnim mógł być powiązany obiekt 417D/09, który zawierał niewielki dzbanek nakryty stożkowatą misą z przykrawędnym, taśmowatym uchem. Urny z bardzo schematycznie potraktowanym wizerunkiem twarzy (typ C) znajdowały się w grobach skrzynkowych nr 968/10 1370/10 oraz 1423/10. W obu przypadkach popielnice ustawiono przy ścianie północnej, potwierdzając powszechnie przyjętą dla obrządku pogrzebowego kultury pomorskiej teorię umieszczania urn od północnej części grobowca. Wnętrze trzeciego z nich (ob. 1423/10) kryło 3 naczynia sepulkralne, z których jedno posiadało wizerunek twarzy i tak jak poprzednie, stało przy ścianie północnej. Jednostkowym przypadkiem był grób kloszowy (ob. 862/10). Niewielki dzbanek z utrąconym uchem ustawiony został na fragmencie ceramiki, którą położono na bruku z małych kamieni. Naczynie nakrywała misa z przykrawędnym uchem a całość zabezpieczono szorstkim, beczułkowatym, dwuuchym naczyniem odwróconym do góry dnem. Warto również wspomnieć o nietypowym obiekcie (nr 487/09), którego pierwotnej funkcji nie sposób ustalić. Były to 2 niewielkie naczynia – dwuuche z kulistym brzuścem i dzbanek wkopane w ziemię do góry dnem w pobliżu dużego kamienia polnego. Nie uchwycono zarysu jamy. Możliwe, że jest on związany z obrzędowością religijną.   
  12. Kolejna faza użytkowania tutejszej nekropolii identyfikowana jest z osadnictwem ludności kultury oksywskiej3. Swoich zmarłych chowali przeważnie spalonych, w jamach w ziemi i/lub popielnicach, zazwyczaj zasypując je resztkami stosu. Rzadkością były groby szkieletowe tej kultury orientacji E-W, których wypełniska zawierały przedmioty wykonane z żelaza m. In. zapinki typu Kostrzewski M/N. Wśród darów grobowych spotykano w głównej mierze naczynia gliniane często bogato ornamentowane, stanowiące zarówno popielnice jak i przystawki oraz żelazne fibule, noże i brzytwy. Rzadkością były elementy uzbrojenia – miecze jednosieczne, groty włóczni, żelazne okucia tarcz czy narzędzia metalurga-złotnika takie jak młoteczek, obcęgi i pilnik. Za najwcześniejsze uznać można groby bogato wyposażone. Jednym z nich był prezentowany już wcześniej4 obiekt 364/09. Wewnątrz popielnicy znajdowało się umbo, miecz, żelazny grot, tok oraz fragmenty zapinki. Wnętrze pochówku ciałopalnego nr 1451/10 mieściło miecz, szczypce, umbo, grot, tok, zapinkę oraz liczne nity i okucia: tarczy, pasa i pochwy miecza. Popielnica, obsypana resztkami stosu w obiekcie 1381/10 (nazwanym grobem metalurga-złotnika), zawierała młotek, szczypce, pilnik, brzytwę i zapinkę żelazną. 
  13. Najliczniejsze obiekty na cmentarzysku pochodziły z okresu wpływów rzymskich z doby kultury wielbarskiej. Zdecydowana większość z nich to pochówki szkieletowe, o których wspomniano już we wstępie. Jamy grobowe sytuowane były na linii północ-południe z niewielkimi tylko odchyleniami na zachód (rzadziej na wschód). Rejestrowane były na znacznej głębokości (ok. 50-70 cm poniżej współczesnego poziomu gruntu) i dzięki temu przetrwały w dobrym stanie. Wśród tego typu pochówków wyróżniono (ze względu na rozmiary) liczne groby dzieci. Takie obiekty na innych stanowiskach kultury wielbarskiej pozostają z reguły bez wyposażenia. W Czarnówku znaczna część grobów dziecięcych zawierała przedmioty zabytkowe. Wśród pochówków ciałopalnych zdecydowanie dominują jamowe nad popielnicowymi. Zarówno jedne, jak i drugie spotykane są w wersji tzw. czystej bądź z resztkami stosu. Niestety w wielu przypadkach bliższe określenie chronologiczne i kulturowe jest niemożliwe z powodu braku wyposażenia. Wyjątkowymi były groby: popielnicowy z obstawą kamienną (ob. 1074/10) oraz obiekt, w którym jako urnę użyto brązowego kociołka (ob. 889/10). Spotykane były również pochówki szkieletowe, w zasięgu których na różnych głębokościach wkopane zostały urny. Zdecydowanie do najciekawszych, na stanowisku nr 5 należało odkrycie grobu szkieletowego (ob. nr 872/10) umieszczonego wewnątrz kręgu o średnicy 18m powstałego przez wykopanie regularnego rowu w ziemi. Bogato wyposażony pochówek zawierał w swym inwentarzu m.in. naczynie brązowe oinochoe. W górnych partiach zasypisk często zaobserwowano obecność przewróconych steli, które pierwotnie oznaczały miejsce założenia grobu. Rzadko obserwowana była obstawa kamienna w pochówkach szkieletowych, obecna także przy samych kłodach. Interesującym przypadkiem był dużych rozmiarów kolisty kamień z okrągłym wyżłobieniem na szczycie przypominający półwytwór żarna, odkryty w stropie wkopu rabunkowego w obiekcie nr 1270/10. Do najczęściej spotykanych przedmiotów wkładanych do grobów ludności kultury wielbarskiej w Czarnówku należą fibule, które stanowią najbardziej precyzyjny wyznacznik chronologiczny. Tego typu zabytków odkryto dotychczas ok. kilkuset. Kolejna, liczna kategoria zabytków to metalowe części i okucia pasa. Poza tym znaleziono sporą ilość innych ozdób, takich jak kolie paciorków szklanych i bursztynowych, wisiory, paciory, klamerki esowate z metali szlachetnych, ozdobne szpile czy bransolety srebrne i brązowe. Wyjątkowymi znaleziskami były: ostrogi –w tym także żelazne, okucia i klucze szkatuł, noże i fragmenty grzebieni. Powszechnymi darami grobowymi były naczynia gliniane i ich fragmenty, przęśliki, igły i szpile hakowe. Wyjątkowo ciekawym znaleziskiem było wspomniane już oinochoe -naczynie z brązu z trójlistnym wylewem i wizerunkiem Bachusa importowane z terenów Italii (ob. 872/10) oraz fragment naczynka drewnianego z brązowymi okuciami i orzechami laskowymi (ob. 403/09). 
  14. Wyjątkiem na stanowisku nr 5 w Czarnówku był pojedynczy pochówek z okresu wędrówek ludów. Wkopany został w starszy grób ludności kultury wielbarskiej. W jego niewyrabowanym wnętrzu znaleziono cztery zapinki brązowe, srebrny pierścień oraz fragmenty dwóch noży żelaznych. Obiekt datowany został na koniec V początek VI w. i taką chronologię potwierdziły analizy C14. 
  15. Użytkowanie tutejszego cmentarzyska zamyka okres wczesnego średniowiecza. Znalezisk z tego czasu są w tej chwili najsłabiej opracowane (brak konserwacji i analiz antropologicznych). W związku z tym, poniższa, krótka charakterystyka tych znalezisk będzie miała charakter bardzo ogólny i nieprecyzyjny. Średniowieczna nekropolia zlokalizowana została w północno-wschodniej części stanowiska. Płytko wkopane, wczesnośredniowieczne pochówki szkieletowe sytuowano po osi wschód –zachód i w wielu przypadkach nakładały się ona na starsze –wielbarskie w pewnym sensie krzyżując się z nimi. Ich wypełniska zawierały stosunkowo nieliczne dary grobowe. Składały się na nie m.in. noże żelazne, kabłączki skroniowe, pierścionki, metalowe elementy pasa i paciorki szklane. Na podstawie wstępnej analizy pozyskanego materiału źródłowego pochówki te usytuowano w okresie: koniec XI –XIIIw. Oprócz grobów szkieletowych z wczesnym średniowieczem powiązano również ciałopalne. Wstępnie obiekty te łączone są z typem Alt Kabelich i datowane ogólnie na IX-XIw. Poza tym odkryto pochówki ciałopalne zasypane brukiem kamiennym, których wnętrze zawierało fragmenty ceramiki naczyniowej i nieliczne, przepalone szczątki kostne. Oprócz obiektów o charakterze sepulkralnym odkryto również wyjątkowy obiekt osadniczy (nr 1068/10). W jego części NW udokumentowano relikty jamy zasobowej wyłożonej kawałkami drewna i gałęziami oraz liczne fragmenty ceramiki naczyniowej datowanej wstępnie na XI/XII w. Badanie C14 próbek drewna z obiektu 1068/10 przyniosło datę VIII w. n.e.  

Bogata kolekcja zabytków z cmentarzyska w Czarnówku, którego użytkowanie rozpoczęto najprawdopodobniej ok. 2000 p.n.e. a zakończono w XII w. n.e., znajdująca się w Muzeum w Lęborku, jest objęta stałym nadzorem konserwatorskim i udostępniona zwiedzającym. Z wykopaliskowej dokumentacji archeologicznej, znajdującej się w zbiorach naszej placówki korzystać mogą badacze zajmujący się przedmiotową tematyką z kraju i zza granicy. Znaczną część unikatowych przedmiotów 
– wyrobów miejscowych i importów z cesarstwa rzymskiego i jego prowincji udostępniona jest zwiedzającym na bogato ilustrowanej, stałej wystawie. Nie wszystkie jednak zabytki znalazły tu swoje miejsce z powodu ograniczonej przestrzeni wystawienniczej.