STARY ŚWIAT-NOWE ŻYCIE. Lubowidz, Czarnówko, Wilkowo

Ekspozycja prezentować będzie wybór najbardziej okazałych, pod względem zasobności w tzw. dary grobowe, pochówków ludności kultury wielbarskiej z pierwszych 3 wieków naszej ery (okres wpływów rzymskich). Eksponaty w większości pochodzą ze zbiorów własnych muzeum w Lęborku (zabytki z Czarnówka i Wilkowa) oraz z Muzeum Narodowego w Szczecinie (zabytki z Lubowidza). Pozyskane zostały w wyniku prowadzenia kompleksowych archeologicznych badań wykopaliskowych na cmentarzyskach wspomnianej kultury znajdujących się w pobliżu Lęborka: w Lubowidzu, Czarnówku i Wilkowie. Każde z wymienionych stanowisk, niemal całkowicie rozpoznane wykopaliskowo, stanowi nieocenione źródło wiedzy o starożytnych społecznościach zamieszkujących okolice Lęborka (Gmina Nowa Wieś Lęborska). 

Odrębną i ciekawą historią są dzieje wykopalisk prowadzonych na 3 cmentarzyskach, z których każde odkryte zostało przypadkiem. Prowadzone w różnych okresach i za pomocą odmiennych technik prace terenowe, same w sobie są historią archeologii Pomorza. 

Planowana ekspozycja ma na celu przybliżenie i uświadomienie zwiedzającym fenomenu i unikatowości lęborskiego mikroregionu osadniczego ludności kultury wielbarskiej, który w chwili obecnej jest największym   i najlepiej rozpoznanym w Europie. W granicach 3 nekropolii mogło zostać pochowanych nawet ponad 3000 ówczesnych mieszkańców. Biorąc pod uwagę dotychczasowe dane pozyskane w wyniku wieloletnich badań można założyć, że najbliższa okolica zamieszkana była w pierwszych 3 wiekach naszej ery przez liczne, ludne i prężnie rozwijające się społeczności, w których władzę sprawowały wyróżniające się bogactwem jednostki. Przejawia się to szczególnie na cmentarzyskach, w wyposażeniu i sposobie konstrukcji grobów. Pochówki ważnych i majętnych członków społeczności są przeważnie większych rozmiarów (aby pomieścić liczne dary grobowe), czasem nakryte kurhanem lub obwiedzione rowem, a przede wszystkim kryją liczniejsze i bardziej prestiżowe przedmioty.  

Pobocznym wymiarem wystawy będzie przybliżenie osiągnięć konserwacji i rekonstrukcji poprzez możliwość porównania stanu zabytku w chwili odkrycia do prezentowanego w gablotach. Prezentowane muzealia, zwłaszcza elementy stroju i kunsztowna biżuteria z metali szlachetnych, będą okazją do podziwiania ówczesnych zaawansowanych technik złotniczych i jubilerskich. Dzięki wykonanym i przedstawianym rekonstrukcjom pochówku w chwili pogrzebu zademonstrowane zostaną zarówno praktyki i sposoby związane z obrzędowością sepulkralną, jak i w pewnych aspektach, elementy ówczesnej mody (np. strojny pas i sposoby upinania odzieży).